een veelbesproken onderwerp…
Op deze webpagina’s vindt u geen uitgesproken visie, enkel…”
- pogingen tot verheldering van de meest gebruikte begrippen uit het debat: levensbeschouwing, religie, godsdienst, filosofie. [‘Definities‘]
- aanbevelingen (deels vertaald) uit Europese studies over dit onderwerp: Toledo guidelines on teaching religion and beliefs in public schools & het nog tamelijk recente onderzoeksrapport van REDCo [‘Europa‘.]
- beschrijving van het huidige systeem van de verplichte keuzevakken en highlights uit de leerplannen en wat cijfersmateriaal [‘Keuzevakken‘]
maar ik begin met een observatie die ik las bij de Franse intellectueel Marcel Gauchet, een “laïc”, die spreekt over het belang van religie voor de samenleving en dan observeert:
Het christendom is nog altijd de culturele matrix van de wereld waarin wij leven, en als men dat niet wil bedenken, zie ik niet goed hoe men dat (leven in die wereld) kan begrijpen. De echte scheidslijn loopt vandaag niet meer langs de lijnen van politieke families, maar loopt tussen hen voor wie het nadenken over het menselijk avontuur meer dan ooit noodzakelijk is en hen die dat als volledig achterhaald beschouwen, voor wie voorspoed, hedonisme of vrijheid het antwoord zijn op alles. Hoe seculier (laïc) ik ook mag zijn, ik voel mij veel dichter staan bij mensen met een religieuze instelling (esprit) dan bij veel seculiere mensen, die mij lijken af te drijven in de richting van een soort spontane ontmenselijking, die hang van onze samenlevingen naar ongeïnteresseerdheid, onbeschaafdheid en de afbraak van cultuur. Velen noemen het spiritueel als je niet bij de oppervlakte van het menselijke mysterie wil blijven hangen. Dat is een woord waarin ik me inderdaad herken.1
Deze attitude proef ik ook in de drie wijsheidsspreuken hieronder:
- Sapere aude. (Horatius; mooi – maar verkeerd – geïnterpreteerd door I. Kant: “Habe Muth dich deines eigenen Verstandes zu bedienen”). Sapere => wijs-zijn, eerder receptief (besef), dan actieve ratio.
- Gnoothi seauton. (Delphische wijsheid)
- Onderzoekt alle dingen en behoudt het goede. (Rabbi Saul van Tarsen, aka Paulus – brief aan Tessalonika)
Of in dit filmfragment van de Pythons:
- « Le christianisme est quand même la matrice culturelle du monde dans lequel nous sommes, et si l’on n’a pas cette mémoire, je ne vois pas bien ce que l’on peut y comprendre. La vraie ligne de clivage, aujourd’hui, passe, au-delà des familles politiques, entre ceux pour lesquels la réflexion sur l’aventure humaine est plus que jamais nécessaire, et ceux qui la considèrent dépassée, pour lesquels la prospérité, l’hédonisme ou une certaine liberté apportent des réponses à tout. Tout laïc que je puisse être, je me sens beaucoup plus proche de l’esprit religieux que de beaucoup de laïcs qui me semblent à la dérive dans une sorte d’inhumanisme spontané, cette pente de nos sociétés à l’incuriosité, l’inculture et à la déculturation. Beaucoup appellent spirituel le fait de continuer creuser le mystère humain. C’est un mot dans lequel je me reconnais tout à fait. »